Atë të diele, në acarrin e egër, forca të mëdha të xhandarmerisë së armatosur "deri në dhëmb"me armatim modern dhe me autoblinda e mjete inxhenierike, në të gëdhirë, kishin okupuar Preshevën.

 

Trishtimi dhe zia kishin hyrê deri në palcë në çdo shtëpi shqiptare at mëngjez të kobshëm. Posa u tërhoqën xhandarmeria me Lapidarin e marrur me vete, filloi të ndihej gjallëria në rrugët e Preshevës. 

Të gjithë kishin mësyrë qendrën e qytetit dhe panë të tmerruar vendin e boshatisur të Lapidarit. 

 

Kështu, Lapidari i 28 Dëshmorëve të UÇPMB-së përfundoi si është më së keqi, dikund në Serbi, nën mbikëqyrjen dhe kontrollin e plotë të policisë dhe xhandarmerisë serbe.

Duket e pabesueshme, por, e vërteta është se, mjerisht, Lapidari ishte krejtësisht i pambrojtur dhe paruajtur fare, nga askush prej shqiptarve, në momentin e ardhjes dhe rrëmbimit spektakolar nga xhandarmeria serbe!

 

 Në atë moment aty ndodhej vetëm grumbulli i gazetarëve, të cilët kujdestaronin ditë e natë për të mos u shpëtuar pa e regjistruar momentin e paralajmëruar shumë kohë më parë në medie për heqjen e Lapidarit, nga kryeministri i atëhershëm Daçiq dhe Presidenti Nikoliq, si dhe nga zêvendëskryeministri i atëhershëm, kurse kryeministri i tanishëm i Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Kurse, "komandantët" e Luginës, në krye me kryetarin e tanishëm të KNSH-së, Jonuz Musliun, bënin gara se cili po ia kalon tjetrit me kërcnime  madje duke dalur me numra të ushtarëve që, "poqese shfaqet nevoja" do t'i angazhonin, jipnin deklarata të nxehëta, duke u kombinuar edhe me kryetarin e Konunës së Preshevës  Ragmi Mustafa  i cili madje publikisht kishte deklaruar para opinionit mbarëshqiptar në KTV se "në rast se hiqet Lapidari do të jap dorëheqje të parevokueshme"! 

 

Madje, ai kishte shkuar edhe më larg, duke deklaruar se "i tërë pushteti lokal do të jep dorëheqje, duke e bojkotuar pushtetin antishqiptar të Serbisë!"

Por, asgjë nuk doli nga e gjithë kjo bujë e krekosjes së tyre. Ata jo vetëm që nuk dhanë dorëheqjen e premtuar, por përkundrazi, u tallën marrëzisht me dëshmorët dhe familjarët e tyre, si dhe me ndjenjat dhe me fatin e shqiptarve të Luginës së Preshevës, Kosovës, Maqedonisë, Malit të Zi, Shqipërisë dhe diasporës.

 

Sepse, askush nuk e mori mundimin më të vogël për të organizuar së paku një kujdestari modeste para Lapidarit, me muzikë patriotike e program të përshtatshëm dhe t'i jepnin karakter të organizuar turmës së madhe që si e paorganizuar, por shumë e shqetësuar dhe e brengosur, qëndronte parreshtur aty. 

 

Kurse, kameramanët dhe gazetarët qëndronin kot, të zhgënjyer e të mërzitur që nuk gjenin "material" atraktiv për agjencitë e tyre informative.

 

Retorika dhe fjalamania e mburrjet, kërcnimet  kishin arritur absurdin! 

 

Ultimatumi i Serbisë për zhvendosjen nga platoja dhe vendosja e tij dikund tjetër, ishte bërë temë e marathonës së nxehtë të debateve, duke ua lënë, çuditërisht, familjarëve të dëshmorëve të marrin vendimin e zhvendosjes eventuale të Lapidarit, të cilin nuk e priti Qeveria e Serbisë. 

 

Pra, ideja ishte që eventualisht Lapidari të zhvendosej para Shtëpisë së Kulturës, si vend i përshtatshëm ku do të kishin qasje dhe mundësi për ta parë shumë më tepër se sa para ndërtesës së Kuvendit Komunal, meqë aty gravitojnë nxënësit e Shkollës Fillore "Prof. Ibrahim Kelmendi", Të Gjimnazit "Skënderbeu", etj.

 

Se sa e rëndësishme ishte zhvendosja e Lapidarit para Shtëpisë së Kulturës, kjo më së miri u pa me rastin e vizitës historike të Kryeministrit të Shqipërisë, Edi Ramës, më 11 Nëntor 2014, me ç'rast, grumbullimi i popullit dhe pritja ishin organizuar disa orë më parë dhe transmetimi i drejtëpërdrejtë jepej nga mediet shqiprare dhe ato kosovare.

 

 Por, Lapidari mungonte! 

 

Sikur të ishte vendodur aty ky Lapidar, ky do ishte rast historik që mediat ta fokusonin pamje  tek Lapidari dhe raportuesit dhe komentatorët kishin kohë të mjaftueshme, madje të pafund  që të flitnin për Lapidarin, për Luftën e UÇPMB-së dhe për secilin nga 28 Dëshmorët e UÇPMB-së të shpalosej jeta dhe vepra e tyre heroike, para publikut aq të gjërë. 

 

Mjerisht, kjo nuk ndodhi! 

 

Madje, as që u përmendën fare! 

 

Pra, çështja e Lapidarit, qysh në fillim kishte filluar mbrapshtë dhe me pasinqeritet, sa duket, pa u menduar mirë e mirë dhe pa u informuar  dhe konsultuar fare as subjektet tjera politike. 

 

Madje, as nuk u ndoq rruga institucionale e paraqitjes dhe miratimit të vendimit nga Kuvendi Komunal. 

 

Prandaj edhe nuk e patëm mbështetjen e miqve ndërkombëtar, dmth të Ambasadës së SHBA, dhe të tjerëve. 

 

Ata madje çuditeshin me neve, se si ka mundur të na ndodhë një lëshim i tillë i politikës dhe pushtetit lokal, kur kemi mundur me kohë t'i bijmë vendimet e duhura dhe ta kishim sjellur Qeverinë e Serbisë para aktit të kryer. 

 

Por, jo, këto nuk ndodhën!

 

 Vonë, shumë vonë i ra në mend pushtetit lokal se çfarë duhet bërë.  Sepse  edhe ky pushtet nuk lejon ndërtime pa leje në komunë dhe  angazhon inspektorët komunal për të ndëshkuar me gjoba apo rrënim objektet e tilla. 

 

Kurse vet ky pushtet nuk kishte ndjekur procedurat dhe veprimet për ta legalizuar Lapidarin! 

Edhepse kjo ishte kompetencë e tij. 

Kurse, kur u politizua, pastaj gjithçka ishte tepër vonë. "Mbas pazarit të mulla Shaqirit", thotë fjala popullore.

 

Kaluan dy vjet nga heqja e Lapidarit dhe shtrohet pyetja se çfarë u bë në planin kombëtar dhe në atë ndërkombëtar, përpos deklaratave për konsum të mbrendshëm. 

 

Mënyra se si jemi duke u sjellur ndaj Lapidarit dhe Dëshmorëve të UÇPMB-së, pa e bërë akoma një Monografi të veçantë për 28 Dëshmorët, që do lexohej dhe mësohej edhe nëpër shkollat tona, duke iu përcaktuar së paku një orë e Dëshmorëve. Kjo nuk është bërë. 

 

Historia jonë e dhimbëshme duhet t'u mësohet gjeneratave të reja. 

 

Dëshmorët tanë nuk janë vetëm të familjarë e të tyre.

 

 Jo, jo, ata janë të të gjithëve neve!

 

 Sepse, ata u flijuan për neve, për lirinë tonë. 

Prandaj, ata janë dëshmorë dhe ata duhen dalluar e veçuar nga të vdekurit e tjerë, që nderohen e kujtohen nga më të afërmit, kurse Dëshmorët nderohen e përkujtohen me pietet nga të gjithë ne!

 

Nga mënyra se si sillemi ndaj të kaluarës sonë të shumëvuajtur, Dëshmorëve dhe figurave të ndritura e heronjëve të kombit, do të varet edhe fati ynë dhe ardhmëria jonë në këto trojeve tona stërgjyshore.

 

Andaj, uroj që ky dyvjetor i heqjes dhe grabitjes së Lapidarit të na shërbej si kthesë dhe këndellje, duke hequr dorë nga korrupsioni, keqqeverisja, zhvatja e paligjëshme e parasë publike dhe nga lakmia pas pasurimit në kurriz të fukarasë, t'i kthehemi vlerave të mirëfillta kombëtare, duke afirmuar veprën heroike të Dëshmorëve dhe duke ndërtuar unitet veprimi në interes të popullit, e jo përçarje makabre për interesa private, personale e grupore.

Urojmë që Lapidari i UÇPMB-së të kthehet dhe të vendoset pikërisht aty ku e ka vendin dhe të qëndroj madhështor,  para Shtëpisë së Kulturës në Preshevë.

 Poqese nuk ndodhë kjo në një afat prej gjashtë muajsh, duhet filluar nisma ligjore për ndërtimin e Lapidarit të ri, më të bukur dhe më impozant, artistikisht më i përkryer, që do i përshtatej më mirë ambientit arkitektonik. 

 

Kjo nismë medoemos duhet mos përsëritur gabimet e kakuara dhe duhet harmonizuar e mirëkoordinuar me të gjitha subjektet politike të shqiptarve të Luginës së Preshevës, me Prishtinën dhe Tiranën zyrtare, si dhe me miqtë tanë ndërkombëtar.