Mushkëritë janë sa një fushë tenisi:10 kuriozitete shkencore që ndoshta nuk i dini për frymëmarrjen!
Frymëmarrja përmes maskave nuk është aq e këndshme, por tashmë jemi mësuar me të: duhet të mbrohemi nga Covid dhe të parandalojmë përhapjen e koronavirusit dhe varianteve të tij. Nga ana tjetër, sigurisht që nuk mund të mos marrim frymë: nëpërmjet frymëmarrjes ne në fakt mund të hyjmë në mushkëri me oksigjenin e nevojshëm për të bërë pjesën tjetër të trupit dhe trurit të funksionojë, mbi të gjitha. Këtu janë dhjetë kuriozitete shkencore rreth këtij mekanizmi magjepsës të jetës.
1 – TË DINI TË MERRNI FRYMË MIRË. Një nga veçoritë e frymëmarrjes është se, megjithëse është një proces autonom, që kryhet në mënyrë spontane edhe në momente të pavetëdijes, si kur flemë, është në të njëjtën kohë një mekanizëm që mund të modulohet vullnetarisht. Për më tepër, ne mund të ndryshojmë mënyrën e frymëmarrjes jo vetëm momentalisht, por edhe afatgjatë, duke mësuar zakone të reja përmes praktikave të shumta, tipike për shembull joga.
2 – FRYMË NE NUMRA. Në kushte normale, të rriturit marrin frymë 12 deri në 20 herë në minutë dhe njëzet mijë herë në ditë. Kjo do të thotë se mesatarisht ne mund të thithim dhe nxjerrim rreth 8 litra ajër në minutë dhe 11,520 litra ajër në ditë. Nga kjo, megjithatë, vetëm rreth 21% përmban oksigjen, ndërsa 78% e mbetur është azot dhe 1% argon.
3 – BRENDA AJËR, JASHTË UJË. Nëse frymëmarrja na lejon të thithim oksigjen nga ajri, ne nxjerrim shumë ujë gjatë nxjerrjes. Sipas përllogaritjeve të revistës polake të Pneumonologjisë dhe Alergologjisë, në pushim, njerëzit nxjerrin frymë deri në 17.5 mililitra në orë, një sasi që rritet rreth katër herë kur bëhet sforcimi fizik.
4 – GRATË DHE BURRAT. Sipas revistës shkencore FASEB Journal, femrat e kanë më të vështirë të marrin frymë sesa meshkujt kur ushtrojnë një tendosje të fortë fizike. Arsyeja? Madhësia më e vogël e rrugëve të frymëmarrjes, e cila rrit punën e muskujve të sistemit të frymëmarrjes. Kjo veçori në të ardhmen mund të na ndihmojë të hetojmë diversitetin me të cilin shfaqen disa sëmundje të mushkërive ndërmjet gjinive.
5 – MË MIRË ME HUNDË. Frymëmarrja nazale është e preferueshme se ajo me gojë, sepse ju lejon të “filtroni” ajrin e thithur, duke e pastruar atë. Dhe sipas një studimi të botuar në Gazetën Braziliane të Otorinolaringologjisë, frymëmarrja me gojë madje mund të modifikojë rritjen e fytyrës dhe të shkaktojë ndryshime morfologjike në të gjithë trupin.
6 – MUSHKRITË: SFUNGJER SHUMË TË GJATA. Ajri që thithim filtrohet më tej nga mushkëritë, të cilat luajnë një rol jetik në frymëmarrje. Përveçse janë “sfungjerë” të frikshëm, mushkëritë janë shumë të mëdha: për të marrë një ide, sipërfaqja e tyre e brendshme, e zgjeruar, do të zinte një sipërfaqe të barabartë me atë të një fushe tenisi (rreth 80 m2).
7 – BAROMETRI I EMOCIONEVE. Mënyra se si marrim frymë lidhet ngushtë me disponimin tonë, veçanërisht kur kalojmë shpejt nga një emocion në tjetrin për shkak të stresit. Për këtë, ushtrimet specifike të frymëmarrjes mund të na ndihmojnë të menaxhojmë emocionet si zemërimi dhe frika, duke përmirësuar jo vetëm humorin, por edhe shëndetin.
8 – KUNDËR ANKTHIT DHE STRESIT. Disiplina të tilla si joga, të cilat fokusohen në frymëmarrje, mund të na ndihmojnë të luftojmë depresionin. Për ta vërtetuar këtë, një studim i Universitetit të Pensilvanisë, i cili mati efektet e jogës te 25 pacientë me çrregullime të rënda depresive, duke vënë në dukje përfitime të barabarta ose më të mëdha se ato që rrjedhin nga përdorimi i barnave kundër depresionit.
9 – PAK URI. Sipas një studimi të publikuar në vitin 2017 në Psikofiziologjinë e Aplikuar dhe Biofeedback, marrja e frymëmarrjeve më të gjata mund të ndihmojë në uljen e oreksit. Në fakt, disa teknika të frymëmarrjes së ngadaltë kanë rezultuar të jenë shumë efektive për të luftuar dëshirat për ushqim, duke ndihmuar ata që janë në dietë.
10 – MË SHUMË GJUMË. Frymëmarrja e duhur është gjithashtu një ilaç për gjumë më të mirë. Sipas një studimi të botuar në vitin 2020 në revistën Nature dhe të kryer tek të rinjtë pa çrregullime të gjumit, ngadalësimi i frymëmarrjes para se të biem në gjumë mund të na bëjë të shijojmë një pushim më të thellë dhe të rrisim cilësinë e gjumit. /FOCUS/Edel Strazimiri / SCAN/
