Investigimi i BBC: Si shfrytëzojnë kriminelët vakumet ligjore në Britani, vëmendje e veçantë për “financimet ruse” të Bashës
Një kompani offshore ka ndihmuar në krijimin e kompanive që janë përdorur nga anëtarët e rrethit të brendshëm të Vladimir Putin, duke përfshirë një që fshihte jahtin e ish-shefit të mercenarëve Wagner, Yevgeny Prigozhin.
Kështu nis raportimin e saj media publike britanike, BBC, ku një zë i veçantë i kushtohet edhe lidhjeve ruse të kompanisë që kryetari i Partisë Demokratike në Shqipëri, Lulzim Basha, përdori për të lobuar në Shtetet e Bashkuara, lobim që kulmoi me një fotografi të tij krah Presidentit Donald Trump në vitin 2017.
Raportimi i plotë i BBC
Alpha Consulting, me seli në Ishujt e Sejshell, ka ndihmuar gjithashtu në krijimin e më shumë se 900 partneriteteve në Mbretërinë e Bashkuar, të cilat përdorën hapësira të sekrete ligjore për të fshehur pronarët e tyre të vërtetë.
Një prej këtyre partneriteteve ka qenë përfshirë në drejtimin e një anijeje naftëmbajtëse që shkel rregullat e sanksioneve ndaj Rusisë, ndërsa të tjerët kanë kryer vepra kriminale. Alpha thotë se gjithmonë ka ndjekur ligjin.
Hulumtimi i BBC-së, Finance Uncovered dhe Seychelles Broadcasting Corporation ka analizuar dokumentet e brendshme të Alpha dhe mijëra dokumente të kompanive për të identifikuar disa prej njerëzve që kanë përfituar në mënyrë sekrete nga puna e firmës offshore, me seli në shtetin ishullor në Oqeanin Indian.
Përveç shërbimeve të ofruara anëtarëve të rrethit të brendshëm të Presidentit rus Vladimir Putin, Alpha Consulting ishte një fabrikë e fshehjes - një prej kompanive që ka përfituar më tepër nga hapësirat ligjore në Britaninë e Madhe. Disa prej kompanive partnere që ajo ka ndihmuar të krijohen janë përfshirë në akuzat për mashtrim dhe drejtimin e një mulli ilegale të eseve. Njëri prej tyre është akuzuar për ndërhyrje në zgjedhje të huaja.
Yevgeny Prigozhin, shefi i Grupit Wagner, që ndërroi jetë këtë vit, ishte një prej atyre që përfituan nga shërbimet e Alpha. Kompania e tij, Beratex Group Ltd, u ndalua nga Shtetet e Bashkuara në vitin 2019, si një kompani bamirësie që fshehte pronësinë e aeroplanit privat dhe jahtit të tij.
Dokumentet e zbuluara - të marra nga Konsorciumi Ndërkombëtar i Gazetarëve Hetues dhe të shqyrtuara si pjesë “Pandora Papers” - tregojnë se Alpha ndihmoi të krijonte Beratex në Ishujt Shejshell dhe pronar i kësaj kompanie ishte regjistruar vjehrra e Prigozhin.
Alpha tha se nuk ishte “kurrë përfshirë në ndonjë veprimtari tregtare” me Beratex.
Leonid Reiman, një mik dhe bashkëpunëtor i ngushtë i Presidentit Putin, ishte një klient i Alpha. Në vitin 2006, ndërsa ishte ministri i komunikacionit i Rusisë, një gjykatë zvicerane zbuloi se Reiman ishte pronari sekret i një kompanie që mori pagesa të korrupsionit.
Megjithatë, dokumentet tregojnë se Alpha ofroi një drejtor për një nga kompanitë e tij që nuk deklaroi se Reiman ishte një “person i ekspozuar politik” - dikush i cili për shkak të pozicionit ose marrëdhënieve të tij mund të jetë më i ekspozuar ndaj rreziqeve të korrupsionit dhe prandaj kërkon një nivel më të lartë të verifikimeve.
Eksperti i parandalimit të pastrimit të parave, Graham Barrow, tha se ky ishte “një gabim nga pakujdesia”. “Mungesa e një deklarate është “një shkelje e rregullave nëse ti e di që po bën biznes me dikë që është person i ekspozuar politikisht”, tha ai.
Alpha tha se kishte kryer të gjitha verifikimet e nevojshme për zotin Reiman dhe nuk kishte gjetur informacion që sugjeron se ai ishte person i ekspozuar politikisht ose i përfshirë në pastrim të parave. Ajo tha se nuk vepron për klientë ose ndërmjetësues profesionistë të cilët gjen se janë përfshirë në veprime të paligjshme.
Hulumtimi gjithashtu zbulon se Alpha, e drejtuar nga një grua ruse e quajtur Victoria Valkovskaya, ndihmoi në krijimin e 927 kompanive partnere -20% e të cilave, të regjistruara në Angli, Uells dhe Irlandën e Veriut, që nga viti 2017.
Këto biznese, të përkufizuara si Shoqëri me Përgjegjësi të Kufizuara, të krijuara zakonisht nga dy ose më shumë persona për të drejtuar një biznes së bashku, mund të përdoren gjithashtu për të shmangur rregullat e transparencës.
Pas një ligji të futur në vitin 2016 që kërkonte nga kompanitë britanike të deklaronin kush i kishte ato ose kush ishte në kontroll të tyre, pati një rritje në regjistrimin e shpk-ve, të cilat ishin të përjashtuara. Kjo kërkesë u zgjerua më vonë edhe për shpk-të skoceze, një vit më vonë, pasi u zbulua se po përdoren gjithnjë e më shumë për pastrim parash dhe vepra të tjera kriminale.
Megjithatë, vitin e kaluar, BBC dhe Finance Uncovered zbuluan përdorimin e rritur të shpk-ve në Angli dhe dëshmi që i lidhnin disa prej tyre me mashtrim, terrorizëm dhe pastrim parash.
Për fat të keq, qeveria britanike nuk ka arritur të zgjerojë ligjet që kërkojnë që kompanitë të identifikojnë personat që janë vërtet në kontroll - të njohur si “personat që ushtrojnë kontroll domethënës” - për të gjitha shoqëritë me përgjegjësi të kufizuar.
Kevin Hollinrake, zv.sekretar për sipërmarrjet në Mbretërinë e Bashkuar, hodhi poshtë shqetësimet për një hendek, duke thënë në Parlamentin e Mbretërisë së Bashkuar “këto kompani nuk mund të kenë pronësi ose pasuri në emrin e tyre”.
Por hulumtimi ynë tregon se Alpha ndihmoi të krijonte shoqëri të tilla, që janë përdorur për të blerë pasuritë dhe fshehjen e pronarëve të tyre - përfshirë një anijeje naftëmbajtëse, i cili ndot bregun e Ukrainës pasi u shkatërrua në vitin 2019.
Hulumtimet nga autoritetet zbuluan dokumente që identifikojnë se kompania që ka në pronësi naftëmbajtësen ka selinë në Kardif dhe quhet Mister Drake PC.
Si shumë nga firmat që Alpha ka ndihmuar të krijohen, kompania duket se ka qenë pjesërisht në pronësi të një banori të Sejshell që në letër duket si një sipërmarrës i pasur: Luther Denis, i cili është i listuar si partner i përgjithshëm i 184 kompanive të tilla në Mbretërinë e Bashkuar.
Por dokumentet e brendshme tregojnë që partnerët si z. Denis i japin të gjitha fuqitë e tyre pronarit sekret. Z. Denis është një prej 12 partnerëve të caktuar ose fiktivë të ofruar dhe paguar nga Alpha, të cilët shpesh nuk dinë asgjë rreth kompanive që ndihmojnë të krijohen.
Pas shkatërrimit të anijes, një gjykatë vendosi një gjobë për Mister Drake PC - por ajo kurrë nuk ka qenë në gjendje të identifikojë pronarin e vërtetë dhe gjoba kurrë nuk është paguar.
Michelle Wiese Bockmann, një analiste e Lloyd's List Intelligence, tha: “Pronarët përfitues, siç njihen, janë përgjegjës dhe përgjegjës për çdo kosto mjedisore ose dëme që anijet shkaktojnë”.
Hulumtimi i BBC zbuloi dokumente të brendshme të Alpha që regjistrojnë pronarin e përfitues të Mister Drake PC si Alla Kovtunova, nënë e një ish-politikani në Partinë Pro-Ruse të Rajoneve të Ukrainës.
Alpha tha se nuk kishte dijeni “për asnjë nga veprimtaritë e pretenduara në lidhje me këtë kompani”.
Baroness Kramer, zëdhënëse e Partisë Liberal Demokrate në Dhomën e Lordëve, tha se qeveria nuk ka përdorur projektligjin e saj kundër krimit ekonomik për të mbyllur çdo boshllëk. “Ajo sigurisht që është e vetëdijshme për këtë, dhe të them të drejtën, nuk mund të quhet fare një boshllëk - është kaq i gjerë, saqë mund të kalojë në të edhe një naftëmbajtëse”, tha ajo.
Hulumtimi zbuloi edhe tetë partneritet të tjera të lidhura me Alpha që njëherazi ishin regjistruar si pronarë të anijesh.
Në shtatorin e vitit 2020, emri i Luther Denis u gjend në dokumentacionin e një kompanie tjetër, Cilkon PC, e cila këtë herë ishte i përfshirë në drejtimin e një naftëmbajtëse të quajtur Ostra.
Nën një emër tjetër, Ostra kishte shkelur tashmë sanksionet kundër Sirisë në vitin 2019. Partneriteti i z. Denis u përfshi në drejtimin e tankerit pasi pronari i regjistruar, një kompani ruse e quajtur Rustanker, u sanksionua për tentativën për të shmangur ndalimin e tregtisë së naftës venezuelase nga SHBA.
Hulumtimi ynë analizoi të dhënat e ndjekjes për Ostra gjatë periudhës pasi partneriteti i zotëruar nga zoti Denis mori kontrollin. U zbulua se ndjekësi u fik për tre javë në shtatorin e vitit të kaluar, duke i lejuar atij të zhduket larg bregut të Venezuelës - treguesi se mund të ketë shkelur sanksionet përsëri.
Znj. Bockmann tha se anijet “zhduken” për të fshehur vendin ku ngarkojnë dhe zbarkojnë ngarkesat e tyre, “për të mashtruar, evituar dhe për të qëndruar një hap përpara autoriteteve rregullatore që po i monitorojnë këto anije”.
BBC i shkroi kompanive Cilkon dhe Rustanker, por nuk mori përgjigje. Gjithashtu i shkroi zotit Denis, por ai refuzoi të komentojë.
Kompani të tjera që Alpha Consulting ndihmoi të krijonte përfshijnë:
1. Green Line LP, një firmë që shiti ilegalisht pilula kardiake duke promovuar pretendime shëndetësore të pa provuara.
2. NIC International Services LP, që duket se menaxhoi faqen paperwriter.com, një faqe interneti që ofronte të shkruante ese për studentët - një shërbim që është i paligjshëm në Angli.
3. Histol Corporate LP, një firmë akuzuar për pjesëmarrje në një “mashtrim në shkallë të gjerë” në Rusi. Dy zyrtarë rusë pretendimisht porositën kimikate për industrinë e mbrojtjes me çmime të rritura nga një kompani e zotëruar nga Histol, që ata kontrollonin.
BBC u përpoq të kontaktojë këto kompani dhe njerëzit që ishin në gjendje të identifikonte se ndodheshin pas tyre, por nuk mori përgjigje. Alpha tha se nuk ishte e njohur me asnjë nga aktivitetet e këtyre kompanive.
Këshilltari i krimit financiar, Graham Barrow, tha se i gjithw ky proces cenon reputacionin e Mbretërisë së Bashkuar.
“Kjo është tallje me idenë që Britania është hapur për biznesin, sepse në të vërtetë, ne pranojmë emrin e çdokujt në një letër dhe pastaj i lëmë të bëjnë sipas qejfit”, tha ai.
Alpha krijoi më shumë se 280 partneritete të regjistruara në këtë adresë në Kardif - përfshirë edhe Mister Drake PC.
Përveç shfrytëzimit të këtij boshllëku, Alpha mund të ketë shkelur ligjin në lidhje me partneritetet skoceze, të cilat kërkojnë që njerëzit që vërtet i kontrollojnë ato të deklarohen.
Në mars të vitit 2017, firma e përfshirë, Biniatta Trade LP, paguan një lobist të SHBA-së në emër të Lulzim Bashës, kryetarit të Partisë Demokratike të Shqipërisë. Lobisti organizoi qasje te politikanët republikanë dhe një aktivitet mbledhjeje fondesh, ku zoti Basha mundi të merrte një foto me ish-presidentin Donald Trump - e përdorur më vonë në fushatën e zgjedhjeve shqiptare.
Raportet e vitit të kaluar sugjeruan se inteligjenca amerikane besonte se fushata e zotit Basha ishte mbështetur në fshehtësi nga Rusia me 500 000 dollarë.
Pronësia e Biniatta u fsheh përmes regjistrimit të kompanisë offshore dhe drejtorëve të rremë, por dokumentet e Alpha që janë zbuluar, përfshijnë një marrëveshje nga viti 2015, kur u themelua kompania, ku pronar përfitues ishte një qytetar rus me emrin Maxim Trofimets.
Në verën e vitit 2017, kur ligji për kompanitë skoceze ndryshoi, zoti Trofimets nuk u deklarua si “person me kontroll domethënës” i Biniatta dhe një përfaqësues i Alpha deklaroi në mënyrë të rreme se firma kishte ofruar të gjithë informacionin që kishte.
Por një ditë më vonë, i njëjti kandidat i Alpha në mënyrë sekrete nënshkroi një marrëveshje të re për të rinovuar kontrollin e Trofimets mbi Biniatta-n.
Pas raportimeve të mediave për një mundësi të lidhjeve me Rusinë në vitin 2018, pronarja e Alpha, Victoria Valkovskaya, shpjegoi në një e-mail se si Biniatta mund të fshehte pronësinë e saj.
Pronësia e Biniatta mund të strukturohej duke përdorur një fondacion në Ishujt Sejshell me pesë këshilltarë “në mënyrë që të mos deklarohet personi që e kontrollon”.
Kjo do të krijonte idenë se askush nuk kishte kontroll mbi 25% të kompanisë, pragun që lejon ligji britanik për emërtimin e pronarëve të kompanive.
Biniatta përfitoi nga kjo dhe nuk deklaroi asnjë pronar. Alpha tha që i kundërshton akuzat se ka tentuar të shmangë Biniatta-n që të bëjë një deklaratë të tillë.
Në shtator të këtij viti, Këshilli i Evropës emëroi zotin Bashë për të përgatitur një raport mbi mbështetjen e rindërtimit të Ukrainës pas sulmit rus. Ai tha se nuk kishte konflikt interesi.
BBC provoi të kontaktojë zotin Trofimets dhe zotin Basha, por ata nuk u përgjigjën.
Znj. Valkovskaya, drejtoresha e Alpha, tha se mohon “kategorikisht” që firma e saj është përfshirë në veprimtari të paligjshme. “Ne gjithmonë kemi ndjekur ligjin. Përdorimi i përfaqësuesve të emëruar nuk është diçka e re ose e paligjshme në industrinë tonë”, tha ajo.
Alpha Consulting tha se “përkatësia jonë në kompanitë me partneritetet të kufizuar të themeluara në Mbretërinë e Bashkuar kufizohet në ofrimin e këshillave dhe ndihmës në regjistrimin, themelimin dhe strukturimin e tyre në përputhje me rregulloret e Mbretërisë së Bashkuar”.
“Ne nuk merremi ose mbajmë përgjegjësi për menaxhimin, veprimet apo marrjen e vendimeve të klientëve tanë përfundimtarë ose kompanitë që ndihmojmë të formohen”, tha ajo.
Alpha tha gjithashtu se ka procedura për të bërë verifikimet e nevojshme dhe kundër pastrimit të parave që përputhen me ligjin.
Muajin e kaluar, Ishujt Sejshell u shtuan në listën e zezë të Bashkimit Europian për parajsat fiskale.
Departamenti për Biznes dhe Tregti informoi se projektligji për krime ekonomike do ta bëjë më të lehtë për Kompaninë e Regjistrimit të Kompanive të “tregtisë me emra të rreme” dhe të çregjistrojë kompanitë e paligjshme dhe të heqë informacionin e dyshuar.
