Shkëmbimi: Veriu i Kosovës dhe Lugina e Preshevës dhe ideja e Daçiqit

Vetëm në 100 vitet e fundit kufijtë në Evropë kanë ndryshuar të paktën 37 herë. Vendet u ndanë, u coptuan, por edhe u bashkuan. Ata formuan organizata dhe luftojnë njëri-tjetrin. Dhe për shekuj. Pse lëvizja e kufijve në Ballkan është një temë tabu për Perëndimin?

Ideja e shkëmbimit të territorit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ku Lugina e Preshevës është dhënë për veriun e Kosovës, nuk është e re, ndoshta edhe realiste, por, sipas pretendimeve të Beogradit, është praktikisht e pranueshme për të dy palët.

Tani ky propozim është përsëri në sy të publikut. Dhe në këtë, faza e re e dialogut, që shumë e quajnë atë përfundimtar, çdo opsion ka një peshë specifike. Shkëmbimi i territorit do të ishte një hap drejt ndarjes etnike, të cilën serbët e veriut dhe shqiptarët nga jugu, të cilët përbëjnë shumicën e popullsisë, me kënaqësi do të pranojnë. Kjo zgjidhje mund të jetë e qëndrueshme, është përparësia e saj kryesore, por disavantazhi është se fuqitë e mëdha e kundërshtojnë fuqishëm atë.

Ministri i Jashtëm Ivica Daçiç, i cili është një nga avokatët më të zhurmshëm të kësaj ideje, tha disa muaj më parë se “shqiptarët do të bien dakord për të folur pa një mentor”.

Ky qëndrim, pak ditë më parë, u përsërit nga Gjermania. Ambasadori i këtij vendi në Prishtinë, Christian Helt, tha se ata e kundërshtojnë çdo ndarje të Kosovës dhe shtoi se kjo do të krijonte potencialin për të destabilizuar rajonin dhe Evropën.

Dhe cilat janë opsionet? Shqiptarët duan njohjen e pakushtëzuar të një Kosove të plotë, por disa zgjidhje kompromisi kanë shumë më shumë gjasa të ndodhin. Ajo i referohet statusit të posaçëm për Veriun (që do të ishte më shumë se Bashkësia e Komunave Serbe), në këmbim të statusit të vëzhguesit në OKB.

Ekziston edhe një kalim kufitar, i njohur si një kalim administrativ në Ibar, kështu që katër komuna do të bashkohen me Serbinë. Dhe e treta, ndoshta më e ndershme, shkëmbimi i territorit. Vitin e kaluar Thaçi, Vuçiq dhe Rama biseduan për këtë jashtë syve të publikut, por kjo ide u zhduk në ndërkohë.