Arbëreshët e Kroacisë, historia e shqiptarëve të Zarës

Arbëreshët e Veriut në Kroaci janë me prejardhje shqiptare dhe besim fetar katolik. Paraardhësit e tyre janë shpërngulur nga rajoni i Liqenit të Shkodrës, sot pjesë e Malit të Zi.

Në kohën Shqipëria u pushtua nga Perandoria Osmane, arbëreshët katolikë u zhvendosën në veri midis shekujve XVII dhe XVIII. Ndërsa Arbëreshët Ortodoksë emigruan kryesisht në Italinë e Jugut.

Vala e parë e migrimit në vitin 1655, shkoi në Pula dhe Istria. Një valë e dytë, në 1726-27 dhe 1733, u mbështet dhe u hartua nga Kryepeshkopi i Zadarit Vicko Zmajević dhe Republika e Venecias për të ripopulluar fshatin dhe zonën e pasme të Zadarit, sipas “East Journal”.

Këto grupe u integruan në sferën sociale dhe ekonomike të Dalmacisë Veneciane. Dhe nëse në qytete të tjera bregdetare do ishin asimiluar, në Zadar ata ishin në gjendje të ruajnë gjuhën dhe zakonet e tyre, gjithashtu falë një zgjidhjeje të veçantë.

Në fakt, arbëreshët u vendosën në periferi të Zadarit në një tokë kënetore të furnizuar nga pronari venecian Erizzo, një lokalitet i njohur më vonë si Borgo Erizzo / Varoš Eričina ose Arbënesh / Arbanasi.

Arbanasi do të bëhej aktori kryesor ekonomik në sektorin e ushqimit në Zadar për dy shekujt e gjysmë të ardhshëm.