Si po bëhet Shqipëria një postë strategjike e NATO-s në Ballkan

Derisa kryeministri shqiptar Edi Rama kërkonte që misioni i KFOR-it i udhëhequr nga NATO të merrte kontrollin e plotë të veriut të Kosovës pas tensioneve të fundit rajonale, marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe aleancës Atlantike janë gjithnjë e më intensive.

Deri në fund të vitit 2023 baza historike ajrore e Kuçovës, rreth 80 kilometra nga kryeqyteti, është i destinuar të bëhet një qendër operacionesh ushtarake e aftë për të pritur një flotilje avionësh F-16.

Kështu shkruan e përditshmja italiane “Lettera43”.

Vitet e fundit, Shqipëria në fakt ka shtyrë fort të marrë, me një kombinim të presionit të jashtëm dhe iniciativës individuale, një rol të rëndësishëm brenda paktit Atlantik.

Kjo, me synimin për t’u bërë një “vlerë e shtuar”, sipas fjalëve të kryeministrit Edi Rama për aleancën.

E njëjta gjë vlen edhe për NATO-n, e cila, sipas asaj që sekretari i saj i përgjithshëm Jens Stoltenberg tha në mars 2023, e sheh Shqipërinë si një pjesë kyçe.

Sipas botimit italian, profili dytësor dhe pozicioni më i izoluar brenda galaktikës së aleatëve, u ndërpre me ndryshimin e qartë të ritmit në vitin 2018.

Kohë kur ministrja e atëhershme e Mbrojtjes, Olta Xhaçka, në një takim në Pentagon me Sekretarin Amerikan të Mbrojtjes, James Mattis, deklaroi se ishte “koha e pjekur për një prani të SHBA-ve në Shqipëri” dhe se vendi mund të përfaqësonte “një bastion të SHBA-ve në rajon”.

Më pas Xhaçka shtoi se qeveria e kohës, e drejtuar nga Edi Rama, kishte “ide të ndryshme se si të vinte në dispozicion tokën, qiellin dhe bazat e saj detare, por edhe aftësi të tjera si në planin dypalësh ashtu edhe përmes NATO-s”.

Gatishmëria e madhe shqiptare ndaj NATO-s u intensifikua më tej gjatë vitit 2022, vit i cili, paralelisht me pushtimin rus të Ukrainës, përfaqësoi një moment historik rigjallërimi dhe rinisjeje në shkallë ndërkombëtare për paktin e Atlantikut, vijon “Lettera43”.

Megjithatë, ajo e Kuçovës nuk është një bazë e çfarëdoshme.

Në një nivel simbolik, vendi ushtarak gjatë viteve të Luftës së Ftohtë ishte simboli i pranisë sovjetike në skajet e Mesdheut.

Ai u ndërtua midis viteve 1952 dhe 1955 dhe u përdor nga qeveria shqiptare fillimisht për të pritur dhjetëra luftëtarë sovjetikë dhe më pas, pas shkëputjes së Shqipërisë me Moskën, të tjerë të prodhimit kinez u përdorën deri në vitin 2005.

Para fillimit të punimeve në skajet e pistës aty ishin ende skeletet e modeleve të vjetra të avionëve luftarakë që datonin më shumë se 50 vjet më parë.

Ndërmjet viteve 2002 dhe 2004, baza iu nënshtrua punimeve të mëdha rinovimi pikërisht për të përmbushur standardet e kërkuara nga aleanca dhe për përfundimin e saj, që duhet të bëhet deri në fund të vitit me një kredi prej 50 milionë eurosh të ofruar nga NATO, ajo do të ketë një shtrirje totale prej 350 hektarësh falë një sërë shpronësimesh të zonave përreth.

Të njëjtën vlerë simbolike ka edhe baza detare e Pashalimanit, e vendosur në jug të vendit rreth 180 kilometra larg kryeqytetit, të cilën Tirana e vuri plotësisht në dispozicion në maj të vitit 2022 për interesat e NATO-s për shkak të “kohëve të vështira” që po përballet kontinenti evropian.

Edhe ndërtimi i tij daton në vitet 1950, sërish si pjesë e bashkëpunimit të vazhdueshëm ushtarak mes Tiranës dhe Moskës.

Ai erdhi për të pritur deri në 12 nëndetëse sovjetike, duke shënuar kërcënimin më të madh ushtarak të Mesdheut për Paktin Atlantik.

Me rënien e regjimit socialist, zona u braktis dhe u plaçkit derisa Turqia, e cila ka interesa të shumta ekonomike, ushtarake dhe politike në Shqipëri, ndërhyri me një punë ristrukturimi në fund të shekullit.

Megjithatë, përkushtimi i Shqipërisë ndaj NATO-s nuk ndalet në Kuçovë dhe Pashaliman, por edhe në veri të vendit mund të shohim një hap të mëtejshëm në zgjerimin e garnizoneve të Atlantikut, shkruan e përditshmja italiane.

Në fakt, gjatë samitit të NATO-s në Madrid në 2022, kryeministri shqiptar Rama njoftoi se kishte hapur negociatat me krerët e aleancës për ndërtimin e një uzine të re ushtarake detare në Porto Romano, një qytet pranë qytetit bregdetar të Durrësit dhe, në rast të miratimit përfundimtar të projektit, porti do të bëhej më i rëndësishmi dhe strategjik në vend, me një zonë tregtare dhe ushtarake.

Detajet nuk dihen ende, por nga thashethemet e para që dalin nga bisedimet, projekti duhet të bashkëfinancohet nga të dyja palët.

Prandaj është e qartë se NATO e konsideron rolin e Shqipërisë të një rëndësie të konsiderueshme për shkak të rolit strategjik që vendi luan në zonën e Ballkanit dhe, në të njëjtën mënyrë, se një militarizim intensiv i territorit të saj në të vërtetë rrit praninë detare të NATO-s në Mesdhe.

Marrë dhe përshtatur nga “Lettera43” për Albanian Post