Fizika e harruar e Leonardo da Vinçit, kishte kuptuar gravitetin dy shekuj e gjysmë para Njutonit
Një studim i kryer nga një ekip shkencëtarësh nga Instituti i Teknologjisë në Kaliforni (Caltec) ka treguar se në fillim të shekullit të gjashtëmbëdhjetë, Leonardo da Vinçi (1452-1519), falë studimeve mbi mekanikën e trupave të ngurtë, kishte kuptuar lidhjen midis gravitetit dhe lëvizjes, i cili më vonë u përshkrua saktësisht nga Isaac Newton (1642-1727) me formulën F = m·a, dmth forca totale që vepron mbi një objekt është e barabartë me masën e objektit shumëzuar me lëvizjen e tij.
Shkencëtari vizionar i Rilindjes pohoi se çdo teori duhej të kalonte përmes përvojës për t’i sjellë dobi njeriut dhe përparimit.
Për këtë arsye ai vetë nuk i besoi arsyetimit të tij derisa përvoja e fenomeneve i tregoi se hipotezat e tij ishin të sakta. Në këtë kuptim, ajo mund të përkufizohet si pararendëse e asaj metode shkencore që do të zhvillohej një shekull më vonë nga Dekarti dhe Galileo.
Të gjitha studimet e tij, qoftë në fizikë, inxhinieri civile apo ushtarake, anatomi, botanikë, u mblodhën me përpikëri nga shkencëtari në dorëshkrime të shumta, në fletë, vizatime dhe skica. Bëhet fjalë për Kodikët e Leonardos, mbi 3500 fletë, të shkruara midis viteve 1478 dhe 1519, të cilat na kanë ardhurnë ditët e sotme pas peripecive të ndryshme. Këto Kodikë konsiderohen ende sot si një minierë ari nga studiuesit, jo vetëm për pafundësinë e temave që mbulojnë dhe përsosmërinë e vizatimeve, por ato befasojnë shkencëtarët çdo herë, sepse përmbajnë intuita futuriste, të bazuara në vëzhgimin e realitetit, në disiplina si gjeografia, gjeologjia, gjeometria, hidraulika, matematika, mekanika, optika dhe fizika.
Eksperimenti i analizuar nga studiuesit e Caltech-it u gjurmua midis faqeve të Arundel Codex 263. Një koleksion i çmuar dokumentesh, i vendosur tani në Bibliotekën Britanike në Londër, i cili gjatë shekujve ka kaluar nga dora në dorë si të gjithë dorëshkrimet e grumbulluara nga Leonardo gjatë gjithë jetës së tij dhe të lëna trashëgimi piktorit Francesco Melzi (1491-1568).
Pasi u ble rreth vitit 1630 nga koleksionisti Thomas Hoëard, Earl of Arundel nga i cili mori emrin, Kodiku i kaloi Shoqërisë Mbretërore të Londrës dhe në fund Muzeut Britanik në 1831.
Ekipi i shkencëtarëve të Caltech, i udhëhequr nga Mory Gharib, duke analizuar faqet e këtij Kodiku , identifikoi midis skicave të Leonardos vizatimin e një eksperimenti të kryer me një enë me ujë, e cila ishte bërë për të lëvizur në një lartësi të caktuar përgjatë një vije të drejtë, paralelisht me tokën, duke shkaktuar rënien e pikave të lëngut.
Duke shqyrtuar shënimet e eksperimentit, të shkruara me shkrimin tipik të pasqyrës së Leonardos, i cili shkon nga e djathta në të majtë dhe fillon nga fleta e fundit dhe më pas arrin tek e para, Flavio Noca, profesor i aerodinamikës në Universitetin e Gjenevës, arriti të kuptojë se ajo që Leonardo donte të tregonte ishte një lidhje midis gravitetit dhe lëvizjes.
Studiuesit arritën në përfundimin se Leonardo e kuptoi që uji nuk binte me një shpejtësi konstante, por u përshpejtua, vetëm vertikalisht për shkak të gravitetit dhe jo horizontalisht, pasi nuk ishte më nën ndikimin e enës. Nëse ena lëviz duke u përshpejtuar në mënyrë konstante, rënia e ujit ndjek një vijë të pjerrët, duke formuar një trekëndësh.
Ekipi i Caltech u përpoq të simulonte eksperimentin e përfaqësuar në Kodin Arundel duke përdorur llogaritjet moderne, duke verifikuar që modeli i propozuar nga Leonardo prodhonte një vlerë për konstanten gravitacionale G me një saktësi prej rreth 97%./A2CNN/
